Ugu horayn waxaan tacsi u dirayaa guud ahaan Soomalida gaar-ahaanna ehaladii iyo qaraabadii dadkii ku geeriyooday ama wax ku gaareen, dhibaatooyinka Puntland ka soo cusboonaaday gaar ahaan magaalada Gaalkacyo, iyo tii
ugu danbaysay ee ka dhacday magaalada Qardho, 14-07-2013.
Puntland waxay nasiib u yeelatay inay ka badbaado inta badan wax yeelooyinkii hareeyey Soomaaliya oo dhan laga bilaabo dabayaaqadii 1990, kuwaas oo ilaa iyo hadda aan laga bogsoon qaadateyna muddo 24 sannadood ah.
Puntland inay ka bad-baaddo burburka ka jiray dalka intiisa kale waxaa subab u ahaa, dhaqanka dadka oo ku dhisan dulqaad iyo ayaga oo ku dhaata nabadda, lehna hab soo jireen ah oo ku salysan kala gar-qaadasho iyo qaab nololeed ku dhisan talo-wadaag.
Maaha markii ugu horaysay oo ay Puntland ka curtaan khilaaf siyaasi ah oo sababa gacan ka hadal dadna noloshooda ku waayaan, waxaase khilaafyadaas looga baxay xikmad, talowadaag, iyo isutanaasul.
Waxaa xusid mudan in xukuumadda Puntland ee uu madaxda u yahay DR Faroole iyo mucaaradka diidan qaabka loo wado demuquraadiyaynta (democratization), aysan ahayn kuwa isku khilaafsan jiritaanka Puntland, sida in la helo Puntland oo midaysan talowadaagna ah (democracy),
laakiin halka la isku hayaa ay tahay sida ama qaabka loo daadihinayo talo-wadaagnimada Puntland.
Waxaan soo dhawaynayaa go’aankii madaxweynaha ee ahaa in la joojiyo doorashooyinka 15-07-2013, ka dib markii uu la tashaday madaxda dawlada iyo bulshada rayidka, eegayna khatarta ku imaan karta amniga, nabadgelyada, iyo xasiloonida Puntland.
Waxaa shaki kuma jireen ah inkastoo uu khilaafkani ahayn mid asaasi ah, misana haddii aan la xakamayn ay ka dhalan karto natiijooyin aan la mahdin, waxyeeleeyana dalka iyo dadkaba, waxaana baaxadda dhibaatooyinkaas tusaale u ah natiijadii waxyeelo ee magaalada Qardho, sidaa daraadeed waxaan u soo jeedinayaa xukuumada, mucaaradka iyo waxgaradka reer Puntland talooyinka hoos ku xusan:
- * In geeddi socodka talo wadaagnimo ee Puntland la turxaanbixiyo, si taa loo gaarana ay lagama maarmaan tahay, in dib u habayn lagu sameeyo gudiga doorashooyinka , lagana dhigo mid ay iska dhex arki karaan dhammaan dhinacyada siyaasadeed iyo qaybaha bulshadaba, xubnaha guddigaasna ay noqdaan kuwo sumcad & kalsooniba ka haysta mujtamca.
- * Guddigaas markii la helo in dib loo furo diwaangalinta xisbiyada, taas oo suurto galin karta in la helo ururo cusub oo la yimaada afkaar kala gedisan, iyo ka qaybgalida talawadaagnimada. oo ka baahsan hada sida ay tahay.
- * Tirada xisbiyada waa in aan lagu xaddidin saddex oo kaliya, balse la sameeyo nidaam ku salaysan tiro boqoleey ah, oo mecnaheedu yahay xisbigii helo boqolkiiba intaas oo codbixiyaal ah, natiijooyinka ka soo baxa doorashooyinka golayaasha deegaanada, inuu noqdo xisbi rasmi ah. Qofwalbaba dantiisa gaarka waxay ku jirtaa danta guud, iyadoo la iska wada dhex arkana maslaxadaa ku jirta.
Ismail Adam Dirie
Gudoomiyaha Ururka Iftiimin
ismailadamdirie@gmail.com